Onderzoeksgroep Critical Materials doet onderzoek naar het verduurzamen van de energietransitie
In gesprek met lector Robert Trouwborst over de onderzoeksgroep, de plannen en de rol van studenten. "Onze energietransitie moet circulair zijn. Dat gaan we waarmaken.”
Eugène de Kok, redacteur HZ Discovery Windmolens, batterijen en zonnepanelen. Het zijn slechts een paar van de essentiële producten voor de energietransitie waarvoor zeldzame grondstoffen nodig zijn. De onderzoeksgroep Critical Materials van lector Robert Trouwborst doet samen met studenten onderzoek naar hoe je de energietransitie zelf kunt verduurzamen. Ze doen dat door bijvoorbeeld te kijken naar hoe je meer van dit soort producten kunt hergebruiken, hoe je de waardeketens kunt verduurzamen en of er alternatieven zijn voor de zeldzame grondstoffen. De onderzoeksgroep is in het voorjaar van start gegaan in het Joint Research Center Zeeland, het laboratorium dat de thuisbasis is van de onderzoeksgroep. Tijdens de kick-off werd ook het startschot gegeven voor de community NextGen Energietalent. Beide initiatieven vallen onder Energy Campus Zeeland, het meerjarige project van HZ University of Applied Sciences, Scalda en Dockwize.
Ogen niet sluiten
De basisgedachte achter het onderzoek van de groep is dat een toekomstig energiesysteem ‘betaalbaar, betrouwbaar, veilig, duurzaam, rechtvaardig en participatief’ moet zijn. Nu is dat nog niet het geval. Neem het voorbeeld van elektrische auto’s, die niet kunnen rijden zonder kobalt, een grondstof die momenteel vooral in Congo wordt gewonnen. In de kobaltmijnen werken vaak kinderen in onveilige en ongezonde omstandigheden. “Wij willen onze ogen daar niet voor sluiten”, zegt lector Robert Trouwborst. “Wij willen werken aan een groene energietransitie vanuit een breed perspectief.”
Sommige zeldzame grondstoffen kunnen op termijn wellicht worden vervangen door ‘schone’ mineralen, die uit Europa komen of zijn teruggewonnen uit afvalstromen. De groep onderzoekt ook hoe je producten als windmolens en zonnepanelen (beter) kunt recyclen. “We willen niet dat er voor elke Zeeuwse windmolen een nieuwe mijn moet worden gedolven. Onze energietransitie moet circulair zijn. Dat gaan we waarmaken.”
Specialismen samenvoegen
Er zijn inmiddels negen onderzoekers aangesloten. Zij werken deels voor de onderzoeksgroep, deels voor het JRCZ. “We hebben een aantal specialismen samengevoegd die belangrijk zijn voor het circulair maken van de energietransitie”, legt Trouwborst uit. “Chemici kunnen bijvoorbeeld bepaalde grondstoffen analyseren en kijken wat we ermee zouden kunnen doen, datawetenschappers kunnen berekeningen maken rondom afvalstromen en spelen een belangrijke rol bij het verbeelden van toekomstige waardeketens en engineers hebben de skills om nieuwe producten te bouwen met afvalstoffen. Logistiek is ook een belangrijk onderdeel, omdat we dat ook moeten verduurzamen. Door alle specialismen te verbinden kunnen we echt impact maken. Dit zijn volgens mij de belangrijkste vormen van expertise, maar we kunnen op termijn zeker meer toevoegen.”
Belangrijke rol voor studenten
Trouwborst benadrukt dat er een belangrijke rol is weggelegd voor studenten, die samen de community NextGen Energietalent vormen. Zij gaan bijvoorbeeld onder begeleiding van onderzoekers een sorteerrobot maken, die met behulp van AI verschillende soorten batterijen herkent en kan sorteren. “We willen dat ons onderzoek een katalysator is voor het onderwijs. Daarvoor is het JRCZ ook bedoeld. Er mogen ook best dingen misgaan. Graag zelfs. Laat de studenten maar een hypothese bedenken, die wij vervolgens testen.
Wat is er leuker en leerzamer voor studenten dan te leren door dingen te doen? Samen willen we innoveren.”
Volgens Trouwborst is Zeeland een uitermate geschikt gebied voor zijn onderzoek. Havens als die in Vlissingen (North Sea Port) hebben een belangrijke rol in de opslag en doorvoer van kritieke mineralen voor Europa. “Dit biedt kansen om samen te werken aan het verduurzamen van de zware industrie in onze kanaalzone, maar ook om een voorloper te worden op het gebied van schone mineralen voor de energietransitie.”
'Wat is er leuker en leerzamer voor studenten dan te leren door dingen te doen? Samen willen we innoveren'
Robert Trouwborst, lector Critical Materials
Bio
Dr. ing. Robert Trouwborst is lector bij HZ University of Applied Sciences. Hij werkt momenteel aan de opbouw van een onderzoeksgroep en lectoraat Critical Materials. Zijn inhoudelijke achtergrond is een combinatie van anorganische chemie, MSc. Universiteit Utrecht en oceanografie, Universiteit van Delaware. Na een stuk academisch onderzoek werkte hij in de baggerindustrie om daarna actief te worden in het toegepast onderzoek bij TNO, Deltares, WUR en HZ. Eerst vooral in onderzoek maar als snel als afdelingshoofd, vestigingsdirecteur en leading lector van het Applied Research Center Technology Water and Environment. Robert wil altijd graag werken op het snijvlak van toepassing, onderzoek onderwijs en innovatie. En dat zeker niet alleen, maar met een ambitieus team van onderzoekers die impact willen maken en elke dag samen met de studenten via experimenten en projecten iets nieuws willen ontdekken. Zijn onderzoeksgroep werkt aan de circulariteit van materialen van de regionale energietransitie. Een voorwaarde voor een succesvolle energietransitie naar een duurzame wereld.