Zelfonderzoek: tips voor een goed gesprek
Voordat je kind zich in de opleidingen stort, is het belangrijk dat hij of zij zichzelf leert kennen. Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Voor pubers is dat best moeilijk. En voor wie niet eigenlijk? Gelukkig ben jij als ouder de ideale coach en gesprekspartner. Door goede vragen te stellen en geduldig te luisteren. We geven je tips!
Begin op tijd
De meeste ouders beginnen met hun kind na te denken over een vervolgrichting in het derde jaar van de middelbare school. Dit is het jaar van de profielkeuze. Je kind sorteert hier al gedeeltelijk voor op de weg die hij of zij later in zal slaan.
Kies een setting die past bij je kind
Een praatsessie aan de keukentafel is voor het ene kind hartstikke gezellig. Voor de ander voelt het misschien meer als iets heel gewichtigs. Geldt dat laatste voor jouw kind? Begin er dan liever over tijdens een wandeling, een ritje in de auto, of tijdens het klussen.
Komt het uit om te praten?
We hebben allemaal wel eens momenten dat ons hoofd niet naar praten staat. Moet je dochter over drie kwartier naar de voetbaltraining? Of staat er een belangrijke toetsweek voor de deur? Geef je kind de ruimte en pak een moment waarop jullie allebei het hoofd 'leeg' hebben.
Stel open vragen
Open vragen beginnen vaak met de woorden wie, wat, waar, wanneer en hoe. Ze hebben één ding gemeen: je kind kan er onmogelijk met ja of nee op antwoorden. Het dwingt hem of haar om meer te vertellen. En dus ook om dieper na te denken over het antwoord.
Oordeel niet
Reageer zo neutraal mogelijk op de gedachtes en twijfels van je kind. Ook wanneer je juist heel positief bent over een bepaalde richting. Vraag liever door met een open blik. Zo voorkom je dat je onbedoeld stuurt.
Voorbeeldvragen
- Bij welke vakken zit (of zat) je met een glimlach in de klas?
- Wat waarderen vrienden in jou?
- Wat lijkt je het saaiste beroep ooit?
- Wie bewonder je om wat hij of zij doet?
- Waar krijg je energie van?
- Wat zou je doen als je 10 miljoen kreeg?
- Als álles mogelijk is: wat zou je dan willen worden?
- Wie zou je het liefst helpen? En hoe?
- Je mag werken bij je favoriete sportclub: wat zou jouw rol zijn?
- Waar kan je uren over wegdromen?
- Wat zou je veranderen als je minister-president was?
- Wanneer was je trots op jezelf?
- Wie was je tofste leraar?
- Voor wie zou jij een voorbeeld kunnen zijn?
Zitten ze liever te gamen of op TikTok? Daar zijn ook opleidingen voor!
Is je kind meer bezig met de wereld van TikTok, gamen of muziek dan met nadenken over later? Het favoriete tijdverdrijf van je kind kan als vonkje dienen voor een goed gesprek. De passie van je kind zegt veel over zijn of haar persoonlijkheid en interesses. En vrijwel iedere hobby is wel te vertalen naar interessante beroepsgroepen.
Een paar voorbeelden
Social Media Socialmedia-redacteur, vormgever, videograaf, fotograaf, communicatiemedewerker
Gamen Gamedesigner, gameontwikkelaar, techjournalist, ICT'er, data scientist, gamification specialist
Sport Sportleraar, jongerenwerker, sportondernemer, leefstijlcoach
Muziek Sound designer, concert- of festivalorganisator, muziekmanagement, audiobewerking
Vrienden Jongerenwerker, jeugdzorg, festivalorganisator, reisleider
Wacht niet tot je kind in het examenjaar zit.
Moeder Jill en zoon Ryan hebben de profielkeuze net achter de rug. Ryan zit op dit moment in 3 havo en heeft net gekozen voor het profiel Natuur & Techniek. Voor Jill en Ryan begon de ontdekkingstocht bij de basis: wat wil je later worden? Van daaruit stippelden ze een plan uit. Jill: “Als je nog niet weet wat je wil, dan lijkt het me heel lastig om te kiezen voor een profiel. Pubers zullen eerder voor de makkelijke vakken kiezen en niet zo snel voor de moeilijkste vakken. Die kies je pas als je weet waarvoor je het doet. Ryan weet nu wat hij wil. En nu hij enthousiast is over wat hij later kan worden, geeft dat extra stimulans om goed zijn best te doen op school.”
"Het liefst had ik me er niet mee bemoeid, maar het is op zijn leeftijd bijna niet te doen om uit te zoeken wat je nodig hebt. Ryan is zelf uitgekomen bij de Marine, maar hij heeft wel mijn hulp nodig gehad bij het uitzoeken van wat er allemaal nodig is om daar te komen. En ik heb hem aangespoord om op tijd te beginnen met oriënteren. Wacht vooral niet tot je kind in het examenjaar zit.”